Hülagü'nün Budist Oğlu Abaka Han
Abaka Han (1234-1282),
İran'da İlhanlılar Devleti'ni kuran Hülâgû Han’ın en büyük
oğlu ve bu devletin ikinci hükümdarıdır. 1234 yılında Moğolistan’da
dünyaya gelen Abaka Han, babasının izinden giderek Moğol sınırlarını
batıya doğru genişletmek için çaba göstermiştir. Abaka Han, hükümdarlığı
döneminde Haçlılarla başarılı diplomatik ilişkiler kurmuş, I. Baybars'ın
ölümünden sonra Mısır Memlükleriyle savaşmış ve Suriye’ye seferler
düzenlemiştir. Dini inancı Budizm olan Abaka Han, 1 Nisan 1282
tarihinde Hemedan’da vefat etmiştir.
Şecere
Bilgileri
|
Doğum Tarihi |
Şubat 1234 |
|
Ölüm Tarihi |
1 Nisan 1282 (48
yaşında) |
|
Tahta Çıktığı Tarih |
19 Haziran
1265 |
|
Babası |
Hülâgû Han |
|
Annesi |
Yesüṇčin Hatun |
|
Kardeşi |
Yošmut |
İçindekiler
1.
Hayatı
Moğolistan'da doğmuş ve babasıyla birlikte 1256’da İran'a
gelerek Hulâgü'nun ölümünden sonra 1265’te İran'daki Moğol beyleri tarafından
hanlığa seçilmiştir. Bu seçim, o zaman Cengiz Han'ın kurduğu imparatorluğun
başkanı yerinde bulunan amcası Kubilây Kağan yani Büyük Han tarafından
beş yıl sonra onaylanmıştır. Bizans imparatoru VII. Mikhael Palaiologos,
kızı Maria'yı Hülâgû’ya vermek istemiş ve bu maksatla Maria'yı
birçok çeyiz ve armağanlarla yola çıkarmışsa da, o sırada Hülâgû öldüğü
için prensesi Abaka almıştı. Abaka, babası gibi Cengiz yasasının ve Türk
töre ve göreneklerinin korunmasına çok meraklıydı. Hülâgû Bağdat'a yakıp
yıkarak Abbasi halifeliğine son verdikten sonra Suriye'yi de almıştı.
Fakat Mısır'daki Türk Memlükleri hükümdarı ünlü Baybars I. onu
bozguna uğratarak Suriye'den çıkartmış ve 35. Abbasi halifesinin oğlunu
Mısır'da halifeliğe geçirerek Abbasiler'in Mısır kolunu kurmuştu.
İşte Abaka Han'ın ırkdaşları olan Mısır Memlükleriyle yıllarca savaşması, bu
babadan kalma düşmanlıktan dolayıdır. Baybars'ın Kudüs taraflarındaki
Haçlı ordularını da yenmesi, Haçlılar'la İlhanlılar'ın Mısır Meinialeri'ne
karşı işbirliği yapmak üzere yaklaşmalarına sebep olmuştur ki, Bizans imparatorunun
İlhanlılar'a kız vermesi de bunun bir işaretidir.
 |
| Abaka Han, bir minyatürde beyaz bir atın üzerinde resmedilmiştir. |
2.
Askeri Kariyeri
Öte taraftan Deşti Kıpçak Moğolları Müslümanlığı açıkça
kabul ettikleri için, İlhanlılar'a karşı Mısır Memlükleriyle birlik idiler,
Abaka Han, Mısır ve Suriye'de başarı kazanabilmek için önce doğudan ve kuzeyden
gelebilecek tehlikeleri önlemeyi düşünmüştür. Deşti Kıpçak Moğollarıyla barış
yapmış, Kür ırmağının karşı kıyısında bir set kurdurmuş, veziri Şemsettin de
Kafkas boylarını hükmü altına almıştı. Daha sonra Burak komutasındaki büyük Çağatay
ordusunun hücumu, 1270’te Herat yakınlarında başarıyla püskürtülmüş ve 1273’te
Buhara şehri bir güvenlik tedbiri olarak yıkılmıştı. Durum elverişli olduğu ve Hıristiyanlarla
birlik hazırlığı yapılmış bulunduğu halde Abaka'nın Mısır Memlükleri'ne karşı
hareketleri başarılı olmamıştır.
3.
Çağdaşları
- Altınordu Han’ı Mengü-Timur (ö. 1280)
- Çağatay Han’ı Gıyaseddin Barak (ö. 1271)
- Papa IV. Clement (ö. 1268)
- Aragon Kralı I. James (ö. 1276)
- Baybars (ö. 1277)
4.
İlişkili Maddeler
- Dokuzuncu Haçlı Seferi (1271-1272)
- Moğolların Orta Doğu Harekâtı (1260-1323)
- 1280-1281 Suriye Seferi
Yorumlar