Gökyüzünde Ne Zaman Uçan Arabalar Göreceğiz?

İnsanlar çok uzun bir süredir uçan arabalar görmenin hayalini kuruyor. Ancak 20. yüzyılın sonuna gelindiğinde bu hayal, yalnızca filmlerde görebildiğimiz bir bilim-kurgu hikâyesi olarak kalmaya devam ediyordu. Ancak 2000-2020 yılları arasında uçan arabalar yapılması konusunda çok önemli adımlar atıldı. Halihazırda yürütülen projeler göz önünde bulundurulduğunda, uçan arabaların sivil, askeri ve lojistik kullanımlara uygun tasarlandığını şimdiden söyleyebiliriz.

Mart 2014'te Japon otomotiv üreticisi Toyota, tavanında gizli kanatları olan ve bir buton yardımıyla dışarı açılabilen bir tasarım geliştirmiş ve patentini almıştı. 2015 yılında Toyota'nın bu tasarımı ödül almış ancak bu projeyi hayata geçirebilecek bir girişim yine ortaya çıkmamıştı.

Terrafugia isimli Çinli bir şirket daha çok arabaya benzeyen tasarımlarıyla dikkat çekiyor. İlk defa 2006 yılında kurulan şirketin kurucuları MIT mezunlarından oluşuyor. Terrafugia, çalışmalarını Geely Holding Group ile birlikte yürütüyor ve kardeş şirket olarak tanımladığı Volvo Cars, Lotus Cars ve CEVT firmalarından destek alıyor. Şimdiye kadar yayınlanan konseptler içerisinde en çok adı geçen TF-X konsepti olsa gerek. Çünkü bu tasarımla aracın hem havada hem de karada yol alabilmesi amaçlanmış. Kalkış esnasında aracın sağına ve soluna gizlenen pervaneler açılıyor ve araç olduğu yerden havalanabiliyor. Havalandıktan sonra pervaneler bir fan şeklini alıyor ve bu sayede tıpkı bir uçak gibi kanallarından itiş sağlayabiliyor. Motor havada yol alırken bataryaları şarj edebiliyor. Motorun havadaki hızı 200mph (321 kilometre) olarak hesaplanmış. İniş esnasında fanlar yeniden pervane şeklini alıyor ve aracı sağlıklı bir şekilde piste indiriyor.

2015'te Almanya'daki Münih Teknik Üniversitesi'nde okuyan Daniel Wiegand, Sebastian Born, Patrick Nathen ve Matthias Meiner isimli dört girişimci yine ayrı şehirde Lilium isminde bir firma kurdu. Lilium yaklaşık dört yıl boyunca üretmeyi planladıkları hava taksisinin prototipleri üzerinde çalışmalar gerçekleştirdi ve elektrikle çalışan 5 koltuklu jetin ilk uçuş testini 4 Mayıs 2019 tarihinde gerçekleştirmeyi başardı. 2020'de 275 milyon $ finansman yaratmayı başaran Lilium firması 2025 yılında dünyadaki çeşitli şehirlerde jet taksileri kullanıma sunmayı hedefliyor. Lilium'un yatırımcıları arasında Atomico, Baillie Gifford, Freigeist, LGT, Obvius Ventures ve hatta Çinli teknoloji firması Tencent gibi firmalar var.

2017 yılında Japon otomotiv üreticisi Toyota uçan arabalar üzerine çalışmalar yürüten Cartivator isimli firmaya SkyDrive projesini yürütmek için yüz binlerce dolar yatırımda bulundu. Normal bir dronedan farklı olarak çalışan ancak bir insan pilotun ağırlığını kaldırabilecek şekilde tasarlanan SkyDrive, 2019'un aralık ayında ilk insanlı test uçuşunu gerçekleştirdi. Firma daha sonra uçan arabayı Tokyo'da düzenlenecek olan 2020 Olimpiyatları'nın açılış seremonisinde Olimpiyat ateşini yakmak üzere kullanmak istiyordu. Ancak coronavirüs salgını nedeniyle Tokyo Olimpiyatları 2021'e ertelendi. Ağustos 2020'de açık alanda ilk insan pilotlu testleri yapılan SkyDrive görevini başarıyla tamamladı. Firma 2023 yılında uçan arabaların satışına başlamaya, 2026 yılında ise geniş çaplı üretime geçmeye hazırlanıyor. 2050'de hedeflerini şu cümleyle özetlemişler: "Herhangi bir insanın gökyüzünde özgürce uçabileceği bir dünya hayal edin." Japonların uçan arabalar yapma konusunda şimdiden kararlı adımlar attığını söyleyebiliriz.

Türkiye'de uçan araba konusundaki en önemli girişim Cezeri adı verilen projeyle gerçekleşti. Cezeri projesinin başlıca maksadı şu şekilde ifade ediliyor: "Kentsel hava taşımacılığında köklü bir değişiklik yapacak olan Cezeri Uçan Araba, sağlık sektörü ve askeri alanda lojistik destek faaliyetlerine yeni bir çehre kazandırmak için geliştirilmektedir. Bunun yanı sıra Cezeri, yolcu ve kargo taşımacılığında aktif olarak rol alacak şekilde tasarlanmaktadır." Bu cümleden Cezeri'nin farklı prototiplerinin geliştirilebileceğini anlayabiliriz. Türkiye'nin ilk uçan arabası 'Cezeri' 230 kilogramlık ön prototip uçuş testlerinde 10 metre yükseldi. 11 Eylül 2020 Cuma günü başlayan testler 15 Eylül 2020'de sona erdi. Selçuk Bayraktar Cezeri projesinin geleceği hakkında şunları söylüyor: "Bundan sonraki hedefimizde akıllı uçan arabalar var. Adeta kişisel bilgisayar gibi kullanılan, kişisel akıllı arabaları hayal ediyoruz. Cezeri herkesi pilot yapabilen çok akıllı bir araç, taşıt olarak ön plana çıkıyor." 

Uber'in Başarısız Denemesi: Uber Elevate

Uçan taksi hayali olan bir başka firma ise yakın bir zamanda faaliyetleri Türkiye'de yasaklanan Uber'di. Firma, uçak üreten şirketlerle ortaklık kurarak gökyüzünde uçabilen, elektrikle çalışan bir taksi üretmek istiyordu. Uber'in mottosu ise şu şekildeydi: 

"Müşterilerin gelecekte bir düğmeye basmasını ve şehir içinde ve çevresinde yüksek hızlı uçuş yapmasını sağlamak." 

Denemelerin ABD'nin Dallas kentinde ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai şehrinde yapılacağını duyuran firma, Uber Elevate isimli programını yürürlüğe geçirdi. San Francisco'dan San Jose'ye 74 mil yol almak genellikle iki saatten fazla sürse de, Uber, Elevate uçan taksisinin sizi oraya sadece 15 dakikada ulaştırabileceğini tahmin ediyordu. Ancak 2020'de işler beklenildiği gibi gitmedi ve firma 2018'de büyük hayranlıkla duyurduğu hava taksi operasyonu Uber Elevate'i satacağını duyurdu. California'da faaliyet gösteren bir başka firma Joby Aviation, Uber'in başlangıç için 75 milyon $ yatırım yapacağı karmaşık bir anlaşmanın parçası olarak Elevate'i devralacak. Uber CEO'su Dara Khosrowshahi yaptığı açıklamada anlaşmanın "ortaklığı derinleştireceğini" ifade etti.