Harezmşahlar ile Moğollar arasındaki Otrar Olayı nedir? Ne zaman meydana geldi?

Tarihte Otrar Olayı veya Otrar Faciası olarak bilinen hadise nedir? Ne zaman meydana gelmiştir? Harzemşahlar ve Moğollar arasında Otrar Olayı’nda neler yaşandı?

Harezmşahlar ile Moğollar 13. yüzyılın ilk yarısında tanışan ve birbirleriyle münasebet kuran iki farklı ırka mensup Orta Asya hanedan devletlerdiydi. Bu iki devletin tanışıklığı (münasebetleri) henüz gerçekleşmemişken, Cengiz Han 1215-16 yıllarında Deşt-i Kıpçak seferine çıktı. Cengiz’in adı o yıllarda gayet iyi biliniyordu, zira Kuzey Çin’de büyük askeri zaferler elde etmişti. Bu sefer sırasında tesadüfen Moğol orduları ile karşılaşan Harezmşahlar onlar hakkında bilgi edinmek istedi. Bu sebeple Harezmşah hükümdarı Alaaddin, Moğollara bir elçilik heyeti gönderdi.

Moğol hükümdarı da tıpkı Alaaddin’in yaptığı gibi 1218 yılında Harezmşahlara bir elçilik heyeti gönderdi. Alaaddin tarafından kabul edilen bu heyet, Cengiz’in kendisi ile dostluk ve ticari münasebetler kurmak istediğini belirtti. Alaaddin bu talebi kabul ederek iki ülke arasında ilişkilerin gelişmesine katkıda bulundu.

Otrar Olayı

Otrar günümüzde Kazakistan’da bulunan ve aynı zamanda Yangı Kent olarak bilinen bir tarihi bir şehirdir. 13. yüzyılın ilk yarısında Harezmşahların himayesinde bulunan bu kent Moğollara sınırı konumda bulunuyordu ve Terken Hatun’un akrabasından biri olan Gayır Han lakaplı İnalcık tarafından yönetiliyordu. Alaaddin Harezmşah ile Cengiz Han arasındaki dostluk ve ticaret antlaşmalarına mukabil olarak Otrar’a 450-500 kişilik bir Moğol ticaret kervanı varmıştı. Enerelt Enkhbold’a göre bu kervanda Cengiz Han, ailesi ve komutanları tarafından da yatırım yapılan altın, gümüş, ipek, hayvan postları ve çeşitli kumaşlar ile tekstil ürünleri bulunuyordu. Bu kervandaki mallara İnalcık tarafından el konuldu ve tüccarlar da casusluk suçlamasıyla tutuklandı. Daha sonra tüccarlar öldürüldü. Otrar Olayı 1218 yılında meydana gelmiştir.

Aralarından kaçan bir kişi durumu Cengiz Han’a bildirdi ve Moğol İmparatoru Harezmşahlara üç kişiden oluşan bir heyet göndererek (İki Moğol ve bir Müslüman) İnalcık’ın kendisine teslim edilmesini, zarar verilen malların ise tazmin edilmesini talep etti. Harezmşah hükümdarı Alaaaddin gelen elçilerin saçını kazıttı ve Müslüman olan elçinin başını keserek Cengiz Han’a geri gönderdi. Moğol İmparatoru için büyük bir hakaret kabul edilen bu hadise ile Cengiz Han Harezmşahlara savaş açmaya karar verdi.

Sultan Alaaddin Muhammed adına bastırılan altın dinar

Otrar Olayı, Harezm ülkesinin tahrip edilip yıkılmasına, Harezmşahlar Devleti’nin sona ermesine, Doğu İslam dünyasında yüzbinlerce Müslüman’ın katledilmesine yol açtı. Bu nedenle Alaaddin Muhammed, tarihçiler tarafından kusurlu siyaseti ve büyük felaketlere yol açan kararları almasıyla değerlendirildi. Prof. Dr. Abdülkerim Özaydın söz konusu yıkımlara Alaaddin Muhammed’in gururu, dar düşüncesi ve tamahkarlığının neden olduğunu belirtmektedir. (Türkler, II, s. 893)

Yorumlar

Popüler Yayınlar