Yabancı Oyuncu Sınırlaması Türk Futbolu İçin Gerekli midir?

2015 yılının ilk ayında alınan bir karara göre Türkiye Futbol Federasyonu yabancı oyuncu sınırlaması kuralında yeni bir değişikliğe giderek futbol kulüplerinin kadrolarında 14 yerli ve 14 yabancı futbolcu bulundurabilmelerine izin verdi. İki buçuk yıl sonra, 2 Eylül 2017 Cumartesi günü Ukrayna ve Türk Milli Futbol Takımları arasında oynanan maçın ardından ise henüz ilk maçına çıkan Mircea Lucescu aldığı mağlubiyet sonrası basın toplantısında şu ifadeleri kullandı:

 “Türk futbolunun durumu şu, büyük kulüpler 9 yabancı, 2 Türk oyuncu ile oynuyor. Bizim zamana ihtiyacımız var. Türkiye’nin iyi sonuçlar aldığı zamanlara baktığınızda, çekirdek kadrosu olan bir takım görürsünüz. Ukrayna, oyunun yönünü çok çabuk değiştirdi ve cesaretli oynadı. Biz daha statik bir oyun gösterdik. Kim oynarsa oynasın önemli değil, bu oyun sistemini biz de yapacağız."

Bu açıklamaların ardından Türkiye Futbol Federasyonu, Hırvatistan maçından sonra bir konsorsiyum oluşturulmasına ve meselenin yeniden masaya yatırılmasına karar verdi. Kulüp temsilcileri, yöneticiler, teknik adamlar ve takım kaptanlarının katılacağı görüşmede herkesin fikri alındıktan sonra ortak bir karar verileceği söylendi

Buradaki karar mekanizmasının üçe ayrılacağını söylemek mümkündür.

İlk olarak sportif başarı hedefleyen büyük Türk kulüpleri yabancı oyuncu sınırlamasına karşı çıkabilir ve mevcut kuralın sürdürülmesini talep edebilir. Bu durumda daha kaliteli ve ucuz yabancı futbolcularla çalışarak kendileri için bir hedef koyabilirler.

İkinci olarak yine sportif başarı hedefleyen ancak bir yandan da parayı yabancı oyuncular yerine Türk oyunculara aktararak mevcut sermayenin Türkiye içerisinde kalmasını hedefleyen Türkiye Futbol Federasyonu ile karşılaşmak mümkündür. Federasyonun ikinci düşüncesi muhakkak siyasidir. Çünkü yabancı futbolcular Türkiye’de en fazla 3-4 yıl gibi bir süre çalışarak kendi ülkelerine geri dönüyor ve paralarını kendi ülkelerinde harcıyorlar. Eğer sportif başarı sağlanamazsa, yani futbolcu kulübe para kazandırmayı başaramazsa o halde bu durumun Türkiye açısından zarar olduğu söylenebilir. Bu yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünya ülkelerinde hoş karşılanmayan bir durumdur.

 

Üçüncü olarak ise sportif başarı hedeflemeyen ancak bütçelerini arttırmayı, diğer bir tabirle kasalarını doldurmayı amaçlayan Anadolu kulüpleri ile karşı karşıyayız. Bu kulüplerin büyük takımlara futbolcularını yüksek bonservis ücretleri ile satmak niyetinde olduğunu söyleyebiliriz. Bu kulüpler de benzer şekilde düşük maliyetli yabancı oyuncularla çalışabilirler. 

Anadolu kulüplerinin Avrupa’ya doğrudan sattıkları futbolcuların epey sınırlı olduğunu biliyoruz çünkü Türk ligleri henüz istenilen seviyeye ulaşmış değildir, yaygın halk kitleleri tarafından takip edilen bir lig de değildir.

Çin Örneği

2017’nin Ocak ayında Çin’deki transfer ücretleri ve oyunculara ödenen yüksek yıllık ücretlere engel olmak maksadıyla benzer bir hamle Asya’da atılmıştı. Çin Futbol Federasyonu yabancı yıldız oyuncuların yerli oyuncuları engellediği ve ülkenin dünya futbolunda küresel bir güç olmasının önüne geçildiğini düşünüyordu. Yapılan değişikliğe göre yabancı oyuncu sınırı dörtten üçe düşürülmüş ve kulüplerin ilk 11’inde 23 yaş altındaki en az iki Çinli oyuncunun oynatılması mecburiyeti öngörülmüştü.

Türk Kulüplerinin Dışarıyla Alım-Satım Faaliyetlerine Göre Yabancı Oyuncu Kısıtlaması

Türk futbolunun gelişmesi alım-satım faaliyetleri ile doğru orantılıdır. Kulüpler oyuncu yetiştirip satabilirse transfer bütçelerini arttırabilir veya daha kaliteli altyapı hizmetleri sunabilir

Son yıllarda Türk kulüplerinin sattığı oyuncular ve bedelleri şu şekildedir:

Oyuncu	Kulüp	Gittiği Kulüp	Bedel	Tarih
Cengiz Ünder	Başakşehir	Roma	13.40 mil. €	16.07.2017
Arda Turan	Galatasaray	Atletico Madrid	13.00 mil. €	26.08.2011
Gökdeniz Karadeniz	Trabzonspor	Rubin Kazan	8.70 mil. €	12.03.2008
Burak Yılmaz	Galatasaray	BJ Guoan	8.00 mil. €	22.02.2016
Fatih Tekke	Trabzonspor	Zenit	7.50 mil. €	04.08.2006
Hakan Şükür	Galatasaray	Inter	6.50 mil. €	20.07.2000
Mehmet Topal	Galatasaray	Valencia	5.50 mil. €	10.07.2010
Nihat Kahveci	Beşiktaş	Real Sociedad	5.00 mil. €	24.01.2002
Enes Ünal	Bursaspor	Manchester City	4.85 mil. €	06.07.2015
Umut Bulut	Trabzonspor	Toulouse	3.80 mil. €	08.07.2011
Tugay Kerimoğlu	Galatasaray	Glasgow Rangers	2.57 mil. €	01.01.2000
Hasan Kabze	Galatasaray	Rubin Kazan	1.00 mil. €	10.08.2007
Okan Buruk	Galatasaray	Inter	Bonservissiz	01.07.2001
Emre Belözoğlu	Galatasaray	Inter	Bonservissiz	01.07.2001
Emre Çolak	Galatasaray	Deportivo	Bonservissiz	01.07.2016
Ceyhun Gülselam	Galatasaray	Hannover 96	Bonservissiz	24.07.2014
Tuncay Şanlı	Fenerbahçe	Middlesbrough	Bonservissiz	01.07.2007

Benzer şekilde Türk kulüplerinin sattıkları yabancı oyuncular ve bedelleri şu şekildedir:

Oyuncu	Kulüp	Gittiği Kulüp	Bedel	Tarih
Moussa Sow	Fenerbahçe	Al-Ahli (UAE)	16.00 mil. €	31.08.2015
Elvir Baljic	Fenerbahçe	Real Madrid	15.60 mil. €	01.07.1999
Demba Ba	Beşiktaş	SH Shenhua	13.00 mil. €	01.07.2015
Simon Kjaer	Fenerbahçe	Sevilla	12.50 mil. €	02.08.2017
Armindo Bruma	Galatasaray	Leipzig	12.50 mil. €	01.07.2017
Jay-Jay Okocha	Fenerbahçe	Paris SG	12.40 mil. €	01.07.1998
Nicolas Anelka	Fenerbahçe	Bolton	12.00 mil. €	25.08.2006
Emmanuel Emenike	Fenerbahçe	Spartak Moskova	10.00 mil. €	01.08.2011
Abdul Kader Keita	Galatasaray	Al-Sadd	8.15 mil. €	06.07.2010
John Carew	Beşiktaş	Lyon	7.60 mil. €	01.07.2005
Mamadou Niang	Fenerbahçe	Al-Sadd	7.50 mil. €	06.07.2011
Jose Sosa	Beşiktaş	Milan	7.50 mil. €	17.08.2016
Andre Santos	Fenerbahçe	Arsenal	7.00 mil. €	31.08.2011
Lorik Cana	Galatasaray	Lazio	6.75 mil. €	27.07.2011
Alex Telles	Galatasaray	FC Porto	6.50 mil. €	12.07.2016
Fernando Meira	Galatasaray	Zenit	6.00 mil. €	10.03.2009
Oumar Niasse	Akhisarspor	L. Moskova	5.50 mil. €	28.07.2014
Mario Jardel	Galatasaray	Sporting CP	4.50 mil. €	31.08.2001
Issiar Dia	Fenerbahçe	Lekhwiya	4.00 mil. €	09.07.2012
Mateja Kezman	Fenerbahçe	Paris SG	3.70 mil. €	01.08.2008
Diego Lugano	Fenerbahçe	Paris SG	3.00 mil. €	27.08.2011
Elano Blumer	Galatasaray	Santos FC	2.90 mil. €	01.01.2011
Cassio Lincoln	Galatasaray	Palmeiras	2.10 mil. €	16.07.2009

Görüldüğü gibi yabancı oyuncu satışları Türk futbolcu satışlarından daha üstün gözükmektedir. Şüphesiz yabancı oyuncuların satışında oyuncuların Avrupa kariyerlerinin olması önemli bir etkendir.

Ne Yapmak Gerek?

Anadolu kulüplerinde oynayan Türk futbolcuların zamanla büyük takımlara transfer olarak beklenen başarıyı ortaya koyamaması ve aldığı yıllık ücretler son yıllarda Türk kulüplerinin büyük mali zararlar yapmasına sebebiyet verdi. Kariyerli futbolcuların bu konuda Türk kulüplerine daha az zarar verdikleri söylenebilir.

Son yıllarda futbol piyasasında Afrika kökenli oyuncuların ciddi paralar kazandırmakta olduğu görülüyor. Futbol kulüplerinin altyapı hamlelerinde Afrika kökenli oyunculara da yer vermesinin önemli olabileceğini düşünüyorum. Bu konuda Türkiye, Fransa ligini örnek almalıdır. Türkiye piyasasında dışarıya satılan yabancı oyuncuların çoğunluğunun da Afrika kökenli olduğu görülüyor.

Tüm bu sebeplerden dolayı yabancı oyuncu sınırlaması getirmenin hiçbir mantıklı izahını göremiyorum. Türk futbolcular rekabetten kaçmamalı, fiziksel ve zihinsel açıdan kendilerini daha iyi hazırlamalı ve işlerinde daha profesyonel bir tavır takınmalıdır. Bunları yaptıklarında ne kadar başarılı olabileceklerini kendileri de görecekler.